Największymi atutami żywności przygotowanej przez nas samych jest świadomość, jaki był proces technologiczny podczas produkcji oraz to, że wyrób wyszedł spod naszej ręki. Oczywiście każdy z domowych mistrzów wędzenia ma swoje doświadczenia i sprawdzone rozwiązania, dotyczące samej wędzarni i procesu produkcji. Tym razem wychodzimy jednak naprzeciw adeptom domowych smakołyków, rozpoczynających przygodę z wędzeniem. Przy budowie lub zakupie warto rozważyć zalety i wady wędzarni ogrodowych. A więc do dzieła!

1. Lokalizacja / mobilność wędzarni

Z jednej strony wędzarnia, którą zbudujemy z materiałów ceramicznych, metalu lub drewna, może być interesującym fragmentem architektury ogrodu. Jednak z drugiej strony, trudno taki obiekt przenieść w inne miejsce. Należy więc bardzo dobrze rozważyć, gdzie nasza wędzarnia będzie miała swoje miejsce.

2. Wykonanie wędzarni ogrodowej / materiały

Każda wędzarnia może być zbudowana w różny sposób, wszystko zależy od koncepcji właściciela. Do budowy wędzarni mogą być użyte różne materiały lub ich połączenia, a każdy materiał ma swoją specyfikę. Poniżej omówimy te technologie / materiały, z którymi najczęściej spotkamy się w praktyce.

Wędzarnie ceramiczne

Są trwałe i odporne na warunki atmosferyczne, ale też budowa wędzarni może się wiązać z poważniejszymi robotami budowlanymi i oczywiście z kosztami.

Wędzarnie z blachy i stali szlachetnej

Wędzarnia wykonana ze zwykłej blachy wymaga odpowiedniego zabezpieczenia, ale też nie jest odporna na warunki atmosferyczne. Wędzarnie wykonane ze stali szlachetnej są praktycznie w 100% odporne na korozję, jednak ich cena może być wysoka.

Jeśli decydujemy się na zakup gotowego urządzenia, to w na rynku znajdziemy funkcjonujące rozwiązania lub możemy zlecić wykonanie wędzarni osobie, która zna się na obróbce metalu i dysponuje odpowiednimi narzędziami.

Wędzarnie drewniane

Wędzarnie wykonane z drewna z paleniskiem ceramicznym lub metalowym. To chyba najbardziej popularny rodzaj wędzarni (dowiedz się przy okazji, jakie są rodzaje domowych wędzarni ogrodowych). Na ich powszechność stosowania w domowym wędzeniu ma z pewnością wpływ dostępność materiałów oraz łatwość ich obróbki. Praktycznie każdy majsterkowicz, dysponujący bardzo podstawowym sprzętem i umiejętnościami manualnymi, może wykonać wędzarnię na własny użytek.

Zaletą tego rodzaju wędzarni jest to, że są proste i tanie w budowie. Dla osób, które chcą kupić gotowe urządzenie, rynek producentów w Polce oferuje dosyć dobrą ofertę. Jeśli pragniemy posiadać bardziej oryginalną wędzarnię, budowę można zlecić lokalnemu stolarzowi, a palenisko ślusarzowi lub osobie, która potraf murować.

3. Bezwładność termiczna

Wędzarnia z drewna i z metalu będzie się bardzo szybko nagrzewać, ale też będzie szybko stygnąć. Wędzarnie murowane będą nagrzewać się stosunkowo długo, ale też będą długo stygły. Wędzarnie drewniane będą się również najmniej pociły (nie występuje w nich praktycznie skraplanie wilgoci na ściankach), w porównaniu z wędzarniami metalowymi czy murowanymi.

Warto więc te dwie ostatnie odpowiednio wygrzać przed wędzeniem, co z kolei wymaga większej ilości drewna.

4. Istotny parametr – trwałość wędzarni

Oczywiście każdy chce, aby wędzarnia domowa / ogrodowa służyła mu jak najdłużej, jednak to w pewnym stopniu od wyboru technologii będzie zależało, jak długo będziemy mogli ją użytkować.

Wędzarnie wykonane ze zwykłej blachy i z drewna będą miały najkrótszy żywot, a te wykonane w technologii murowanej, z materiałów ceramicznych, będą charakteryzowały się najdłuższą trwałością.

Należy pamiętać o wędzarniach wykonanych w nowoczesnych technologiach ze stali nierdzewnej lub z innych blach odpornych na warunki atmosferyczne, które są równie trwałe, jak te murowane, a przy tym są dużo lżejsze.

5. Koszty eksploatacji i obsługa wędzarni

W praktyce, te klasyczne wędzarnie z paleniskiem, w których powstaje dym wędzarniczy, będą najdroższe w eksploatacji, z racji ilości drewna, jakie wędzarnia będzie zużywała podczas pracy. Oczywiście, dysponując własnym drewnem, koszty eksploatacji będą zerowe, jednak nakład pracy podczas wędzenia jest bardzo duży, ponieważ przez cały okres wędzenia musimy nadzorować pracę urządzenia.

Inaczej sprawa przedstawia się z wędzarniami elektrycznymi, w których dym powstaje ze zrębków wędzarniczych w generatorze dymu, a temperatury pilnuje elektroniczny układ sterujący. Tutaj możemy zostawić urządzenie praktycznie bez większego nadzoru, ponieważ automatyka będzie sterować pracą wędzarni.

Przy wędzarniach gazowych czy elektrycznych będzie nam potrzebne źródło energii zewnętrznej, czyli zasilanie sieciowe lub butla gazowa (dowiedz się przy okazji, jaki kupić gaz do grilla gazowego), co powoduje pewne utrudnienia eksploatacyjne, jeśli chcemy wędzić gdzieś poza terenami zurbanizowanymi.

6. Dym wędzarniczy

Mamy tutaj dwa aspekty. Dym wędzarniczy jest potrzebny, aby powstały smaczne i pachnące wyroby (nie poruszamy tutaj tematu substancji, służących do tzw. wędzenia płynem), jednak  jego produkcja może być uciążliwa dla domowników lub sąsiadów, którzy mogą nie podzielać naszej pasji do wędzenia. Z drugiej strony, mała próbka naszych wędzonych delikatesów, ofiarowana naszym sąsiadom, może ich bardzo przekonać do naszego hobby i może to być nowym etapem do budowania pozytywnych sąsiedzkich relacji. 🙂

Drugi aspekt dymu to jego wpływ na zawartość substancji szkodliwych dla naszego zdrowia. Wędzarnie elektryczne z dymogeneratorem na zrębki będą produkowały mniejsze ilości dymu, ale wystarczające do uwędzenia naszych wyrobów. Przekłada się to na zawartość benzo(a)pirenu, która będzie dużo mniejsza w mięsie niż przy wędzarniach z paleniskiem.

Ostateczna decyzja – wybór wędzarni

Przy wyborze wędzarni na pewno warto przeanalizować wszelkie aspekty z tym związane. W artykule poruszyliśmy najważniejsze kwestie i staraliśmy się przedstawić zalety i wady różnych wędzarni, które są dostępne na rynku. Z pewnością temat można rozwinąć bardziej, jednak zawarte tu informacje pomogą każdemu, kto myśli o budowie lub zakupie własnej wędzarni ogrodowej.

Pamiętajmy jednak, że najlepsza wędzarnia to taka, która będzie często używana i będzie swoimi wyrobami cieszyła właściciela, domowników, rodzinę i znajomych.

Życzymy wszystkim smacznych i aromatycznych wyrobów domowo-wędzarniczych!