Jeśli jesteś na etapie analizowania wyboru wędzarni domowej, to w poniższym artykule postaramy się opisać, jakimi kryteriami kierować się przy wyborze odpowiedniego urządzenia. Omówimy znane nam rodzaje wędzarni, służące do amatorskiego wędzenia mięsa i ryb oraz wskażemy ich najistotniejsze cechy naszym zdaniem. Zapraszamy do lektury!

1.Wędzarnia z paleniskiem

To najczęściej spotykana wędzarnia w amatorskim wędzeniu, składa się z paleniska oraz komory wędzarniczej. W komorze wędzarniczej wiszą lub leżą wyroby przeznaczone do wędzenia, a w palenisku następuje spalanie drewna, z którego powstaje dym wędzarniczy.

Komora wędzarnicza

Komora wędzarnicza w najprostszej wersji może to być beczka, skrzynia drewniana, a nawet betonowy krąg studzienny, wszystko zależy od dostępności. W bardziej zaawansowanych wersjach komora wędzarnicza może być budowlą murowaną lub drewnianą, np. zintegrowaną z grillem i stanowi element reprezentacyjny w użytkowej części ogrodu. Występują też gotowe komory wędzarnicze produkowane przez wyspecjalizowanych producentów, wykonane z metalu lub drewna.

Palenisko

Oczywiście w wędzarniach z paleniskiem nie może zabraknąć samego paleniska, które również występują w różnych wariantach wykonawczych.

Najprostszy rodzaj paleniska to dołek w ziemi, przykryty blachą, w którym jest spalane drewno i poprzez kanał ziemny dym oraz ciepło dostają się do komory wędzarniczej.Bardziej wyrafinowane paleniska to różnego rodzaju piecyki/paleniska wykonane z blachy lub wymurowane. Wybór paleniska zależy od możliwości i wyobraźni właściciela oraz od środków, jakie chcemy na nie przeznaczyć.

Rury metalowe i ceramiczne

Oczywiście dodatkowym kryterium jest to, czy wędzarnia ma być mobilna, czy będzie stanowiła element ozdobny ogrodu. Występują też wędzarnie, które wewnątrz komory posiadają palenisko, w którym tlą się szczapy lub bardziej szczapki drewna. Zazwyczaj w tych najprostszych konstrukcjach dym z paleniska jest doprowadzony do komory przez kanał, ziemny, wykonany z metalu lub ceramiki. Jest to zwyczajna, metalowa lub ceramiczna rura.

Nie polecamy rur metalowych ocynkowanych, ponieważ tlenek cynku nie jest zdrowy i psuje smak wędzonek!

2. Wędzarnia z dymogeneratorem

To nowoczesne rozwiązanie, która zdobywa coraz więcej zwolenników, z racji mniej pracochłonnej obsługi. Oczywiście sama komora wędzarnicza w zasadzie nie musi się różnić od tej, jaką opisaliśmy powyżej, w wersji z paleniskiem. Można też w łatwy sposób zaadaptować już funkcjonującą wędzarnię z paleniskiem na taką z dymogeneratorem, ale o tym napiszemy w innym artykule.

Jak działa generator dymu?

Zrębki drewniane są spalane lub tlą się w pojemniku wykonanym z metalu, a proces tlenia się zrębków jest sterowany przez pompkę, dostarczającą powietrze lub układ mechaniczny – wszystko zależy od rodzaju generatora dymu. W tym przypadku wędzarni będzie nam potrzebne zasilanie i zwykle jest to napięcie z sieci lub z innego źródła. Może nim być także gaz z butli (dowiedz się przy okazji, jaki kupić gaz do grilla gazowego).

Dwa rodzaje wędzarni domowych

W zasadzie obecnie funkcjonują dwa rodzaje wędzarni: te z paleniskiem oraz te z dymogeneratorem. Oczywiście w każdym z przedstawionych rodzajów mogą funkcjonować specyficzne, konstrukcyjne rozwiązania technologiczne, głównie podyktowane wyobraźnią twórcy czy producenta.

Którą wędzarnię wybrać: z paleniskiem czy z generatorem dymu?

No tak, ale dalej nie wiemy, co wybrać. Jaka wędzarnia będzie najlepsza? Odpowiedź wcale nie jest taka oczywista, ponieważ wszystko zależy od preferencji przyszłego właściciela wędzarni.

W poniższej tabeli przedstawiamy wybrane cechy wędzarni z paleniskiem oraz wędzarni z dymogeneratorem.

Cechy domowych wędzarni ogrodowych:

Cecha	Wędzarnia z paleniskiem	Wędzarnia z dymogeneratorem
Waga wędzarni	–	+/-
Rozmiar/ gabaryt	–	+
Mobilność	+/-	+
Zużycie drewna wędzarniczego	–	+
Zasilanie zewnętrzne	+	–
Nowoczesne rozwiązania techniczne	–	+
Rozwiązania architektoniczne	+	+/-
Łatwość samodzielnej budowy	+	–
Łatwość sterowania temperaturą w komorze wędzarniczej	–	+
Komfort obsługi	–	+
Koszt zakupu lub budowy	+	–

Modernizacja wędzarni

Ze swojej praktyki zauważamy, że duża grupa użytkowników wędzarni domowych modernizuje wędzarnie z paleniskiem lub zmienia wędzarnie na takie, których obsługa jest po prostu mniej kłopotliwa lub mniej czasochłonna, a tutaj wybór jest prosty – tylko wędzarnia z dymogeneratorem (np. wędzarnia Borniak UWD-70).

Osobiście preferujemy wędzarnię z generatorem dymu i absolutnie nie chcemy tu dyskryminować wędzarni z paleniskiem. Jednak od czasu kiedy sami zmieniliśmy wersję z paleniskiem na tę z dymogeneratorem, to nie chcemy już wracać do wcześniejszej technologii.

Czemu zmieniać rodzaj wędzarni?

Powodów zmiany rodzaju wędzarni jest kilka, a dla nas najważniejszy jest ten, że nie musimy przez prawie cały dzień pilnować temperatury w komorze wędzarniczej, czy pilnować spalania drewna w palenisku.

Mniejsze odymienie wędzonek

To, co jeszcze zauważyliśmy po zmianie typu wędzarni, to że wędzonki są mniej odymione, ale bez straty na smaku. Domyślamy się, że są też po prostu zdrowsze, z racji mniejszej zawartości substancji smolistych.

Oszczędność na drewnie do wędzenia

Zużywamy również znacznie mniej drewna do wędzenia,  ponieważ w wędzarni z dymogeneratorem stosuje się jedynie zrębki wędzarnicze, których przeciętne zużycie kształtuje się na poziomie 2-4 litrów na jedno wędzenie.

Pamiętajmy o źródle zasilania!

Oczywiście w przypadku tego rozwiązania, musimy mieć dostęp do zasilania sieciowego, ponieważ potrzebuje go generator dymu, jak również potrzebują go grzałki elektryczne, utrzymujące odpowiednią temperaturę w komorze wędzarniczej.